Wikipedia

Royal city in Polish–Lithuanian Commonwealth

"Royal city" redirects here. For other uses, see Royal city (disambiguation).

In the history of Poland, a royal city or royal town (Polish: miasto królewskie) was an urban settlement within the crown lands (Polish: królewszczyzna).[1]

Medal commemorating the Law on the Cities

The most influential royal cities enjoyed voting rights during the free election period in Poland (1572–1791). These cities were Gdańsk, Warsaw, Kraków, Poznań, Lwów, Wilno, Toruń, Lublin, Kamieniec and Elbląg.[2] Other important royal cities included Gniezno (ecclesiastical capital of Poland and former capital of early medieval Poland), Płock (former capital of medieval Poland), Piotrków (second most important political center of Poland in the early and mid-16th century as the main location of the Sejm, and then the main Crown Tribunal location alongside Lublin, thus one of the two judiciary capitals of Poland), Grodno (de facto capital of the Polish–Lithuanian Commonwealth in the 1580s[3] and then the general sejm location alongside Warsaw), Bydgoszcz and Kalisz (temporary locations of the Crown Tribunal), and Sandomierz, Przemyśl, Kazimierz.[4][5]

Law on the Cities

edit
Main article: Free Royal Cities Act

On April 18, 1791, the Great Sejm adopted the Free Royal Cities Act (full title: "Miasta nasze królewskie wolne w państwach Rzeczypospolitej" - "Our Free Royal Cities in the States of the Commonwealth"), included as Article III into the Constitution of May 3, 1791.

The law granted a number of privileges for the residents of royal cities. Many of these privileges and rights have already been enjoyed by major royal cities, and the law effectively equalized all royal cities in this respect. It also includes some rights earlier enjoyed only by szlachta.

Royal cities by region

edit

Crown of the Kingdom of Poland

edit

Greater Poland Province

edit
 
Warsaw in the 18th century
 
Gdańsk in the 16th century
 
Poznań in the 17th century
 
Elbląg in the 18th century
 
Toruń in the 17th century
 
Piotrków in the 17th century
 
Grudziądz in the 17th century
 
Brześć Kujawski in the 17th century
 
Sztum in the 18th century

Lesser Poland Province

edit
 
Kraków, Kleparz and Kazimierz in the 17th century - agglomeration of three royal cities
 
Lwów in the 17th century
 
Lublin in the 17th century
 
Kamieniec Podolski in the 17th century
 
Przemyśl in the 17th century
 
Sandomierz in the 17th century
 
Chełm in the 17th century
 
Biecz in the 17th century
 
Łuck in the 18th century

Grand Duchy of Lithuania

edit
 
Vilnius in the 17th century
 
Grodno in the 16th century
 
Kaunas in the 17th century
 
Brest in the 17th century
 
Mogilev in the 18th century
 
Trakai in the 17th century

Royal castles and residences

edit

Examples of Polish royal castles and residences found in former royal cities of Poland:

Old towns

edit

The historic old towns of Kraków, Warsaw, Toruń, Vilnius and Lviv are designated UNESCO World Heritage Sites, and additionally the old towns of Gdańsk, Kazimierz Dolny, Lublin, Przemyśl, Sandomierz and Tykocin are designated Historic Monuments of Poland.[14][15][16][17][18][19] Examples of Polish royal cities historic centers include:

See also

edit

References

edit
  1. ^ "Miasto królewskie, książęce, biskupie itp. – Słownik języka polskiego PWN".
  2. ^ Polska encyklopedja szlachecka, Tom I (in Polish). Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Kultury Historycznej. 1935. p. 42.
  3. ^ Marozau, Siarhei (2020). "Stefan Batory w pamięci historycznej Grodna i jego mieszkańców (XX – początek XXI wieku)". Studia Białorutenistyczne. 14. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej: 90. ISSN 1898-0457.
  4. ^ Rutkowski, Henryk (1978). "Trybunał Koronny (1578—1794)". Palestra (22/10). Lublin: 7, 15.
  5. ^ Balzer, Oswald (1886). Geneza Trybunału Koronnego: studyum z dziejów sądownictwa polskiego XVI wieku (in Polish). Warsaw: Biblioteka Umiejętności Prawnych. p. 208.
  6. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część I. Mapy, plany (in Polish). Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk. 2017. p. 1a.
  7. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku; Cz.1, Mapy, plany (in Polish). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. pp. 3–4.
  8. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Atlas historyczny Polski. Kujawy i ziemia dobrzyńska w drugiej połowie XVI wieku. Część I. Mapy, plany (in Polish). Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk. 2021. p. 1.
  9. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Atlas historyczny Polski. Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Część I. Mapy, plany (in Polish). Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk. 1998. pp. 3–4.
  10. ^ a b c d e f g h i j k l m n o Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część I. Mapy, plany (in Polish). Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk. 2017. p. 1b.
  11. ^ a b c d e f g h i j k l m Atlas historyczny Polski. Województwo podlaskie w drugiej połowie XVI wieku. Część I. Mapy, plany (in Polish). Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk. 2021. p. 1.
  12. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku; Cz.1, Mapy, plany (in Polish). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. 1993. pp. 3–4.
  13. ^ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom IX (in Polish). Warszawa. 1888. p. 439.{{cite book}}: CS1 maint: location missing publisher (link)
  14. ^ Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 września 1994 r. w sprawie uznania za pomnik historii., M.P., 1994, vol. 50, No. 415
  15. ^ Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 kwietnia 2007 r. w sprawie uznania za pomnik historii "Lublin - historyczny zespół architektoniczno-urbanistyczny", Dz. U., 2007, vol. 86, No. 574
  16. ^ Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 kwietnia 2007 r. w sprawie uznania za pomnik historii "Lublin - historyczny zespół architektoniczno-urbanistyczny", Dz. U., 2007, vol. 86, No. 574
  17. ^ Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 grudnia 2018 r. w sprawie uznania za pomnik historii "Przemyśl - zespół staromiejski", Dz. U., 2018, No. 2419
  18. ^ Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 listopada 2017 r. w sprawie uznania za pomnik historii "Sandomierz - historyczny zespół architektoniczno-krajobrazowy", Dz. U., 2017, No. 2273
  19. ^ Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 19 kwietnia 2021 r. w sprawie uznania za pomnik historii "Tykocin - historyczny zespół miasta", Dz. U., 2021, No. 768
Retrieved from "https://en.wiki.x.io/w/index.php?title=Royal_city_in_Polish–Lithuanian_Commonwealth&oldid=1258671554"